Trebević

Trebević je od davnina predstavljao glavno izletište Sarajlija. Povoljan geografski položaj, nadmorska visina, blaga klima i prirodne ljepote usadili su se u srca zaljubljenika u prirodu još od doba Austro-Ugarske koja je prepoznala potencijal područja i počela ga modifikovati u izletište. Trend razvoja Trebevića nastavio se sve do Drugog svjetskog rata kada naglo prestaje, a nastavlja se nakon 1945. godine, posebno nakon izgradnje trebevićke žičare.

Trebević od 1954. godine ima određeni karakter pravne zaštite i to u kategoriji park – šuma. Sa sarajevskim mahalama na svojim padinama predstavlja jedinstven sklad urbanog i prirodnog. Kompletan prostor odlikuje velika raznolikost u biološkom, pedološkom i geološkom smislu, ali i u drugim stručnim disciplinama.

Biljnih vrsta
,20ha
Površina
0
Vrsta gljiva
0
Vrsta ptica

Visok stepen raznolikosti u neposrednoj blizini grada

Ovo područje je podijeljeno u tri zaštićene zone. Prva zona, odnosno nukleus, koja je zona stroge zaštite, obuhvata 55,40 ha, druga (puffer) 294 ha, a treća, tzv. tranzicijska zona, 50,80 hektara.Uspostava zaštićenog pejzaža „Trebević“ ima svrhu očuvanja i unapređenja svih elemenata fizičkogeografskog i biološkog diverziteta u zoni zaštićenog područja, otklanjanja i sprečavanja eksploatacija i aktivnosti koje mogu dovesti do promjene i oštećenja prirode, razvoja i unapređenja eko-turističkih potencijala općine Stari Grad i Kantona Sarajevo na nivou organizovanih i planskih turističkih posjeta, te aktivnog učešća lokalnog stanovništva u održavanju i unapređenju funkcionisanja zaštićenog područja.

Prirodna i kulturna baština

Na području Trebevića javlja se karakteristična vegetacija Dinarida u kojoj preovladavaju termofilne šume bukve, šume medunca i crnog graba, šume jele i smrče, šume bukve i jele sa smrčom, te vegetacijski kompleksi šuma crnog graba. Unutar sastojina navedenih šuma postoji zajednica Pančićeve omorike. Na ovom području zabilježeno je 99 biljnih vrsta i 14 vrsta gljiva. Od biljnih vrsta tri su na Crvenoj listi Federacije BiH: Pančićeva omorika – Picea omorika, rana ljubičasta orhideja – Orchis maculata i svijetlolisna udovčica – Scabiosa leucophylla. Od gljiva na Crvenoj listi je blagva ili Cezarova gljiva – Amanita caesaria.
Prostor Trebevića je izuzetno bogat ptičijim svijetom. Gusta i mješovita šuma te dostupnost vode i hrane čine ga idealnim za naseljavanje brojnih vrsta. Evidentirano je 26 vrsta ptica. Prostor Trebevića takođe naseljavaju različite vrste krupnijih i sitnijih sisara. Na Crvenoj listi ugroženih vrsta Federacije BiH su su bjeloprsi jež – Erinaceus concolor, vuk – Canis lupus i smeđi medvjed – Ursus arctos. Treba spomenuti i lisicu – Vulpes vulpes, srnu – Capreolus capreolus, zeca – Lepus europaeus, jazavca – Meles meles. Od gmizavaca, na Crvenoj listi je bosanski šargan (šarka) – Vipera ursinii. Brojna je populacija poskoka – Vipera ammodytes, koja je posebno razvijena u stjenovitim predjelima i na siparima. Od guštera, na Trebeviću su primijećeni zelembać – Lacerta viridis i zidni gušter – Lacenta muralis.

Ne zna se tačno porijeklo imena planine Trebević, ali se pretpostavlja da je na području ove planine nekada bio žrtvenik posvećen nekom od slavenskih bogova, vjerovatno Perunu, pa je tako ostala i riječ „trebevište“ (od trijebiti). Ipak, postoje indicije da se ritual prinošenja žrtve javio još u ilirsko doba kada su žrtvovali životinje u brojnim vrtačama blizu vrha planine. Tokom starog vijeka padine ove planine naseljavali su Iliri koji su osnovali i naselje na području današnjeg Debelog brda. Nakon antičkog perioda, značaj Trebevića u srednjem vijeku opada dok tokom vladavine Osmanlija raste zahvaljujući pojačanoj urbanizaciji po njegovim sjevernim padinama. Za vrijeme austrougarske vladavine značaj Trebevića naglo raste, prije svega s vojnog aspekta, jer se s njegovih padina mogao vidjeti cijeli grad. Zbog toga su na pojedinim kotama podignute utvrde čiji se ostaci vide i do današnjih dana. Pored vojnog, raste značaj Trebevića kao izletišta, te se tada njegove padine počinju pošumljavati, a staze za pješake i planinare uređivati u svrhu rekreacionog turizma.


Za vrijeme Kraljevine Jugoslavije značaj Trebevića kao izletišta raste sa osnivanjem prvih planinarskih društava u Sarajevu, te se na njegovom području grade prvi planinarski domovi. Nakon 2. svjetskog rata pristupilo se obnovi postojećih, ali i izgradnji novih turističkih kapaciteta. Zbog lakšeg pristupa izgrađena je žičara iz centra grada do prostora Vidikovac. Izgrađene su nove šetališne staze, te planinarski domovi i odmarališta koji su srušeni u ratu 1992 – 1995. godine. Trebević je bio domaćin bobistima i sankašima tokom XIV Zimskih olimpijskih igara koje su se održale u Sarajevu 1984. godine, pa je kao sportski objekt ostao upisan u knjigama Međunarodnog olimpijskog komiteta.


U kulturnohistorijsko naslijeđe Zaštićenog pejzaža „Trebević“ spadaju astronomska opservatorija Čolina kapa, u stvari tvrđava Bistrik kula na kojoj je dograđen objekat opservatorije, te ostaci tvrđave Draguljac i objekti austrougarskog vodovoda Bistrica – Hrid.

Kako do Trebevića?

Do Zaštićenog pejzaža "Trebević" možete doći Sarajevskom žičarom koja saobraća po utvrđenom radnom vremenu (informacije na web stranici www.zicara.ba). Područje Trebevića opremljeno je planinskim mobilijarom za boravak u prirodi, odmor i relaksaciju cijele porodice. Pruža izvanredne uslove za planinarenje i brdski biciklizam.

Autom

Žičarom